فهم دانشجویان علوم پزشکی اصفهان از مقوله حجاب (بر اساس کنش متقابل نمادین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ایران

2 استادیار، مدیر گروه دانشکده ادیان، ایران

3 استادیار، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

10.22081/scs.2023.63522.1139

چکیده

بررسی پدیدۀ حجاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، به‌عنوان نوعی کنش متقابل نمادین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، بیانگر این امر است که فرد کنشگر برای پوشش و حجاب خود معنایی ذهنی و ارزشی نمادین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، قائل است؛ به‌نحوی که کنش او در ارتباط با دیگران و تحت ‌‌‌‌‌‌‌‌تأثیر انتظارات دیگران در عرصه اجتماعی شکل می‌گیرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. نظر به اهمیت این مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جهت دست‌یابی به فهم دختران جوان ایرانی از مقوله حجاب و پوشش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تلاش شد تا با استفاده از شیوۀ پدیدارشناسی و انجام مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، با 13 نفر از این افراد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چگونگی این فهم و همچنین نحوۀ برساخته‌نمودن آن را در چارچوب مفهومی کنش متقابل نمادین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تبیین شود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. با روش تجزیه و تحلیل هفت مرحله‌ای کولایزی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، 600 کد توصیفی ‌‌‌‌‌‌‌‌به ‌دست آمد که تمامی این کدها در قالب یک توصیف بسیار مفصل از پدیدۀ پوشش و حجاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تحت 35 زیرکدهای تفسیری گردآوری شد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. پس از تلفیق آنها، 12 کد تفسیری و در نهایت 5 کد تبیینی به‌عنوان فهم هنجارمند سیاسی- دینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ساختارشکنانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، سازوارگونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، نئولیبرالیستی و هویّت‌محور کالایی شده از مقوله حجاب و پوشش ‌‌‌‌‌‌‌‌به‌ دست آمد‌‌‌‌‌‌‌‌.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. امام خمینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، روح الله‌‌‌‌‌‌‌‌، (1279-1368ش‌)، صحیفه نور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی‌‌‌‌‌‌‌‌.
  2. آزاد ارمکی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1376ش‌)، نظریه‌های جامعه‌شناسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: سروش‌‌‌‌‌‌‌‌.
  3. ایمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، محمدتقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1390ش‌)، مبانی پارادایمی روش‌های کیفی و کمی تحقیق در علوم انسانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌.
  4. اهرابیان صدر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، میثم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1387ش‌)، «مطالعه‌ای در مناسبات حجاب در ایران دوران معاصر»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی‌‌‌‌‌‌‌‌.
  5. الیاسی سرزلی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فاضل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1391ش‌)، «تحلیل معانی و دلالت‌های پوششی نزد زنان طبقه متوسط: مطالعه زنان 15-30 ساله شهر کرمانشاه»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه کردستان‌‌‌‌‌‌‌‌.
  6. پاشا امیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مسعود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1395ش‌)، «پژوهشی کیفی در باب دلالت‌های معنایی حجاب در میان دختران جوان»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه هرمزگان‌‌‌‌‌‌‌‌.
  7. پاشا امیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مسعود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1394ش‌)، روش‌شناسی تحقیقات کیفی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، قم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: پزوهشگاه حوزه و دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌.
  8. ترکاشوند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، امیر حسین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1389ش‌)، حجاب شرعی در عصر پیامبر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: چاپ نشده‌‌‌‌‌‌‌‌.
  9. حق‌شناس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جعفر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1387ش‌)، نظام اسلامی و مسئله حجاب (مجموعه مقالات و گفتگوها‌)،‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان‌‌‌‌‌‌‌‌.
  10. رابینگتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ارل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، واینبرگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مارتین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1390ش‌)، رویکردهای نظری هفت‌گانه در بررسی مسائل اجتماعی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه رحمت الله صدیق سروستانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: انتشارات دانشگاه تهران‌‌‌‌‌‌‌‌.
  11. ریتزر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جرج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1379ش‌)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه‌ی محسن ثلاثی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چاپ چهارم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: انتشارات علمی‌‌‌‌‌‌‌‌.
  12. روشن ضمیر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، الی لستر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1385ش‌)، «بازنمایی ایران و حجاب زنان ایرانی در رسانه‌های آمریکا»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه سبحان رضایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، سال هفدهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، شماره چهار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، صص 123-150.
  13. رهگذر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فائزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1393ش‌)، «مطالعه تغییرات مد در پوشش (رسمی‌) بانوان در بستر تحولات اجتماعی پس از انقلاب تاکنون»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علم و هنر‌‌‌‌‌‌‌‌.
  14. ستوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، هدایت‌الله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، کمالی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ایرج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1384ش‌)، جامعه‌‌‌‌‌‌شناسی با ‌‌‌‌‌‌‌‌‌تأکید بر دیدگاه‌های کارکردگرایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تضاد و کنش متقابل اجتماعی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: ندای آریانا‌‌‌‌‌‌‌‌.
  15. شجاعی زند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، علیرضا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1397ش‌)، «عرفی شدن دین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جامعه»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، نقد و نظر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، شماره 21 و 22‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، زمستان و بهار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، صص 188-231.
  16. 16‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. کوئن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، بروس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1386ش‌)، درآمدی به جامعه‌شناسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه محسن ثلاثی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چاپ ششم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: نشر توتیا‌‌‌‌‌‌‌‌.
  17. گیدنز‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، آنتونی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1378ش‌)، تجدّد و تشخّص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه ناصر موفقیان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چاپ اول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: نشر نی‌‌‌‌‌‌‌‌.
  18. گیدنز‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، آنتونی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1384ش‌)، پیامدهای مدرنیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه محسن ثلاثی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: نشر مرکز‌‌‌‌‌‌‌‌.
  19. عرب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، نصیبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1391ش‌)، «الگوهای تفسیری قواعد فرهنگی: مطالعه شیوه‌های معنابخشی به پوشش»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا‌‌‌‌‌‌‌‌.
  20. لوکاچ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جورج‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تاریخ و آگاهی طبقاتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1378ش‌)، ترجمه محمد جعفر پوینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چاپ دوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: تجربه‌‌‌‌‌‌‌‌.
  21. لوپز‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، خوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جان اسکات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1385ش‌)، ساخت نظریه اجتماعی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه حسین قاضیان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: نشر نی‌‌‌‌‌‌‌‌.
  22. محمدپور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، احمد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1392ش‌)، روش تحقیق کیفی ضد روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جلد 1‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چاپ دوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان‌‌‌‌‌‌‌‌.
  23. محمدپور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، احمد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1390ش‌)، روش تحقیق کیفی ضد روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جلد 2‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چاپ دوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان‌‌‌‌‌‌‌‌.
  24. مک لین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ایان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1387ش‌)، فرهنگ علوم سیاسی آلکفورد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ترجمه دکتر حمید احمدی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چاپ دوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: بنیاد حقوق میزان‌‌‌‌‌‌‌‌.
  25. نادری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، سارا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تبار‌‌‌‌‌‌شناسی گفتمان‌های موجود در زمینه حجاب در ایران معاصر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مجموعه مقالات تحولات سبک زندگی در ایران‌‌‌‌‌‌‌‌.
  26. واتسون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، هلن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، (1382ش‌)، «زنان و حجاب» ترجمه مرتضی بحرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مطالعات راهبردی زنان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، شماره 20‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ص 309-330.
  27. Bauman, Zigmunt (2000‌), Liguid Modernity, Oxford: Polity press‌‌‌‌‌‌‌‌.
  28. Gaffman, Erving, (1959), Prsentation of self in Every day life, Garden city, Anchor
    Books‌‌‌‌‌‌‌‌.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار