تحلیل نقش معادشناسی در سبک زندگی اسلامی (با تکیه بر روش شناخت‌درمانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار گروه معارف تسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 دانشیار گروه ادبیات عرب دانشگاه سیستان و بلوچستان

10.22081/scs.2022.72888

چکیده

سبک زندگی انسان به میزان بسیار زیادی به گونه‌ی نگاه او به خدا، خود و هستی وابسته بوده و یکی از چالش‌های اساسی و بنیادین در سبک زندگی اسلامی است که نقش برجسته‌ای در شیوه‌ی زیست انسان دارد، "معادشناسی" است. "معادشناسی" ایمان به حیات ابدی در ژرفای وجود آدمی است که انسان آن را محور زندگی خویش قرار می‌دهد؛ اما اگر تلقی درستی از معاد نداشته و در بعد شناختی آن دشواری داشته باشد، دچار نگرانی و سرآسیمگی می‌شوند. سبک زندگی انسان تا اندازه‌ی بسیاری دل‌آزرده از این گونه نگاه است. راهکار اسلام در این باره از گونه، شناختی و بینشی بوده و در پرسمان پیش رو، دگرگونی در گونه‌ی نگاه به معاد است. تا گونه‌ی شناخت انسان به خدا، هستی و خود دگرگون نشود، بسیاری از راهکارها به برآیند دلخواه نمی‌رسد. انگیزه‌ی نوشتار پیشِ رو، واکاوی نقش و پیوند معادشناسی اسلامی با سبک زندگی بر اساس روش شناخت درمانی است. کارآمدی معادشناسی در سبک زندگی سلبی و ایجابی است. در سویه‌ی ایجابی آن با ایجاد تقوی و امید (نقش ایجادی) و در سایه‌ی مهار غرایز (نقش کنترلی) به بازسازی سبک زندگی می‌پردازد. نقش جهت‌بخشی، نقش ترغیبی، در کنار نقش کاهشی، از جمله نقش‌‌های مهم معادشناسی است و در راستای سلبی هم بسیاری از زمینه‌های پریشانی را می‌کاهد. این گونه شناخت، افزون بر اینکه نقش بسزایی در سبک زندگی دارد، در شناخت درمانی اسلامی هم می‌تواند مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها