تحلیل مضمون خوانش حجاب و عفاف در منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

10.22081/scs.2022.72730

چکیده

پوشش و حجاب، به‌ مانند پدیده‌‌ای اجتماعی، در چند دهه‌ی اخیر ایران، مناقشات و دگرگونی‌های گوناگونی را از سر گذرانده است. در دوران مدرن با افزایش ابزارهای جدید ارتباطی، دگرگونی ارزشی و هنجاری گسترده‌ای به‌تبع آن، در این گستره نمود یافت؛ به گونه‌ای که خوانش‌های جدیدی در برابر خوانش اسلامی بروز پیدا کرد؛ ازاین‌رو، تبیین خوانش اسلامی و نمایاندن الگوی زن تراز در پوشش و حجاب، باوجود چندگونگی در قرائت‌های گوناگون، بایستگی دارد. در این پژوهش با روش کیفی تحلیل مضمون، شبکه مضامین حجاب و عفاف در منظومه‌ی فکری آیت‌الله خامنه‌ای، واکاوی شد. در این واکاوی، سه مضمون فراگیر «شخصیت‌ساز مبتنی بر عفت»، «سرمایه نمادین سیاسی دینی» و «انقلابی‌گری پوشش دینی»، خوانش «سمبولیکی (نمادی- انقلابی)» را نشان می‌دهد. برابر این خوانش، حجاب از یک‌سو همچون مقوله‌ی دینی و نماد فرهنگی- اجتماعی، آشکارترین نشانه‌ی هویتی زن مسلمان در عرصه‌ی ملی و بین‌المللی است و از سویی دیگر، همچون یک رسانه‌ی ارتباطی، نقشی نمادین در عرصه‌ی کنش بین‌الاذهانی ایفا می‌کند. همچنین در این خوانش، در کنار تأکید بر حفظ عفت و حجاب زنان در عرصه‌های اجتماعی، معناداری پوشش و سویه‌های سمبولیکی آن چون سمبل مقاومت و مبارزه سیاسی اجتماعی زنان ایرانی مورد بازنمایی قرار گرفت

کلیدواژه‌ها