چالش‌ منورالفکران عصر مشروطه با لوایح مجلس شورای اسلامی مورد نظر علما (آقاشیخ فضل‌الله ومیرزای نائینی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعة المصطفی العالمیه و عضو پیوسته انجمن علمی مطالعات اجتماعی حوزه

10.22081/scs.2018.67383

چکیده

چالش‌های فکری عصر مشروطه در بین منورالفکران و علمای شیعه موجب شفافیت تفکرات این دو گروه نخبه گردید. علما خواهان مجلس و حکومت مبتنی بر اسلام بودند، اما منورالفکران به دنبال مجلس غربی بودند و نوعی دین‌ستیزی را در قالب سکولاریسم مطرح می‌کردند. در این جستار، تفکرات دو نمونه از علمای عصر مشروطه، با روش تحقیق تاریخی مطالعه می‌شود. این چالش‌ها، به نظر شیخ فضل‌الله نوری از مکتب قم و میرزای نائینی از مکتب نجف، در مواجهه با منورالفکرانی همانند، ملکم‌خان، طالبوف، سپهسالار و... قرار داشت. هدف از این نوشتار، بررسی‌ علل دغدغه فکری علما در رسیدن به سیاست اسلامی است. ازاین‌رو محوری‌ترین سؤال این پژوهش آن است که چه لوایحی در مجلس شورای اسلامی موجب چالش علما و منورالفکران گردید؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که دغدغه علما علاوه بر حفظ دین، اصلاح سیاسی جامعه ایران نیز بوده است و با خواست «عدالت‌خانه» به ‌دنبال تشکیل حکومتی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بودند.

کلیدواژه‌ها