نظام‌واره تعامل با مخالفان، در آموزه‌های امیرمؤمنان(علیه‌السّلام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه بوعلی‌سینا

2 دانش‌آموخته سطح چهار و پژوهشگر مرکز پژوهشی حوزه علمیه خواهران همدان

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگر مرکز پژوهشی حوزه علمیه خواهران همدان

10.22081/scs.2023.66158.1223

چکیده

(زمینه پژوهش:) چگونگی رابطه انسان با دیگران، به جهان‌بینی و زیرساخت‌های اندیشه‌ای و آموزه‌های دینی، تربیتی، اجتماعی و رفتاری او بستگی دارد. مکاتب گوناگون، بسته به خاستگاه و مبانی خویش، چارچوبی را برای ارتباط با موافقان، مخالفان و دشمنان ارائه می‌دهند. در این میان، دستورات دین اسلام و به ویژه، آموزه‌های امیرمؤمنان(علیه‌السّلام)، بایدها و راه‌بردهای ویژه‌ای را برای رابطه با مخالفان و دشمنان بیان می‌دارد. (روش - هدف:) جستار حاضر، با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با هدف دست‌یابی به نظام‌واره‌ای جامع، پیرامون ارتباط و تعامل با مخالفان و دشمنان از دیدگاه امیرمؤمنان(علیه‌السّلام) سامان یافته است. (یافته‌ها:) در کنار مفهوم‌شناسی و اثبات ضرورت شناخت مخالفان؛ بررسی گفتار و رفتار امام(علیه‌السّلام) و متون تاریخی مرتبط، نشان داد که ضمن تقسیم مخالفان به دو گروه داخلی و خارجی؛ «بصیرت، واقع‌نگری و خردورزی»، بایدهای این ارتباط بوده و راهبردهای شش‌گانه‌ای برای رابطه با مخالفان و دشمنان قابل ترسیم است، شامل: «صلح‌طلبی ؛ هدایت‌گری ؛ پرهیز از پیمان‌شکنی، نیرنگ و خیانت ؛ احترام به اندیشه و عقاید ؛ احترام به شخصیّت انسانی ؛ تنبیه و مجازات عادلانه». (نوآوری:) ارائه بایدها و راهبردهای ارتباطی و تعاملی با مخالفان و دشمنان، بر پایه آموزه‌های علوی و در قالب چارچوبی نظام‌مند، از نوآوری‌های پژوهش حاضر تلقّی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه
دوره 9، شماره 1
فروردین 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار