کنش‌های زنان در مواجهه با ازدواج موقت همسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه مطالعات علوم اجتماعی و توسعه، پژوهشکدۀ زنان، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

10.22081/scs.2025.67147.1262

چکیده

یکی از مهم‌ترین عواملی که در ایجاد پیامدهای ازدواج موقت مردان متأهل برای خانواده نقش دارد، چگونگی واکنش همسر دائم در مواجهه با ازدواج موقت شوهر است. از این‌رو هدف پژوهش حاضر مطالعۀ کنش‌های زنان در مواجهه با ازدواج موقت همسرشان است. به این منظور با بهره‌گیری از روش پدیدارشناسی توصیفی، با 24 نفر از زنانی که تجربۀ ازدواج موقت همسر را داشته‌اند، مصاحبه نموده و به تحلیل مصاحبه‌ها پرداخته است. براساس یافته‌ها، کنش‌های زنان در مواجهه با ازدواج موقت همسر، «افشاگری» شامل اعلام اطلاع از موضوع به همسر، تجسس در کیفیت رابطه، برقراری ارتباط با همسر موقت و جدال با همسر، «تاب‌آوری» شامل سکوت و صبوری، پذیرش و سازگاری و تصمیم به ماندن در زندگی، «انتقام‌جویی» شامل رفتارهای مقابله‌ای و حقوقی کردن رابطۀ همسری، «تمرکز بر مادری» شامل تلاش به منظور بهزیستی فرزندان و فرزندآوری برای افزایش صمیمیت و تداوم زندگی و «افزایش بهزیستی» شامل ارتقای رابطۀ همسری و ارتقای فردی بوده است. کنش‌های زنان در مواجهه با ازدواج موقت همسر را می‌توان در دو دستۀ مقابلۀ مسئله‌مدار و مقابلۀ هیجان‌مدار قرار داد. «تاب‌آوری»، «تمرکز بر مادری» و «افزایش بهزیستی» مقابلۀ مسئله‌مدار، و «افشاگری» و «انتقام‌جویی» مقابلۀ هیجان‌مدار است. از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر چگونگی کنش‌های زنان در مواجهه با ازدواج موقت همسر، رضایت و آگاهی قبلی زن، میزان ارتباط عاطفی و جنسی، داشتن فرزند و پشتوانۀ اقتصادی است. با توجه به نقش نحوۀ مواجهۀ زنان با ازدواج موقت همسر در ایجاد پیامدهای بعدی، آموزش اتخاذ راهبردهای صحیح در مواجهه با این موضوع به زنان درگیر با این مسئله پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


آسایش، محمدحسن؛ فرح‌بخش، کیومرث؛ دلاور، علی؛ سلیمی بجستانی، حسین (1397). تجارب و واکنش‌های شناختی زنان آسیب‌دیده از بی‌وفایی همسر: یک مطالعه پدیدارشناسی. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 7(2)، ص 188-203.
احمدی، خدابخش (1387). بهداشت روانی خانواده. تهران: مرکز تألیف کتاب‌های درسی.
احمدی، خدابخش؛ آزاد مرزآبادی، اسفندیار؛ ملازمانی، علی (1384). بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه. طب نظامی، 7(2)، ص 141-152.
اسماعیلی، فرهاد (1/5/1384). ازدواج موقت؛ موافقان و مخالفان. روزنامه اعتماد، شماره 887، صفحه 8.
اعزازی، شهلا (1391). جامعهشناسی خانواده. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
امینی‌ها، آزاده؛ فرح‌بخش، کیومرث؛ اسمعیلی، معصومه (1394). تفحص کیفی در واکنش همسران به افشای خیانت زناشویی. مشاوره و رواندرمانی خانواده، 5(3)، ص 72-92.
رحیمی امین، سمیرا (1398). واکاوی تجربه زیسته زنان در مواجهه با خیانت همسر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه الزهراƒ.
ریاحی، محمداسماعیل (1391). شناسایی همبسته‌های اجتماعی میزان و دلایل موافقت یا مخالفت با ازدواج موقت. خانوادهپژوهی، 8(32)، ص 485-504.
فتحی آشتیانی، علی؛ احمدی، خدابخش (1383). بررسی ازدواج‌های موفق و ناموفق در بین دانشجویان. دانشور رفتار، 11(7)، ص 16-9.
قاسمی، سارا (1/5/1384). ساختار اجتماعی ما صیغه را نمی‌پذیرد. روزنامه اعتماد، شماره 887، ص 8.
کمالی، سارا؛ عامری، فریده؛ خسروی، زهره؛ رمضانی، محمدآرش (1397). تجربۀ زیستۀ زنان از روابط فرازناشویی همسر: یک مطالعه پدیدارشناسی. خانوادهپژوهی، 14(53)، ص 95-112.
لبیبی، محمدمهدی؛ حیدری ورنامخواستی، لیدا (1391). جامعهشناسی تاریخی ازدواج. تهران: علم.
هاشمی، حسین (1386). نقدی بر ازدواج موقت در فقه عامه. کتاب زنان، 35(9)، ص 128-100.
Degroot, M. (2014). The Betrayed Partner’s Experiences with Grief and Loss Following the Discovery of an Extramarital Affair. Master of Social Work Clinical Research Papers. URL= http://sophia.stkate.edu/msw. papers/307
Guerrero, L.K. & Bachman, G.F. (2008). Communication following relational transgressions in dating relationships: An investment-model explanation. Southern Communication Journal, 73(1), p. 4-23.
Olson, M.M., Russell, C.S., Higgins‐Kessler, M. & Miller, R.B. (2002). Emotional processes following disclosure of an extramarital affair. Journal of Marital and Family Therapy, 28(4), p. 423-434.