تحلیل جامعه‌شناختی نظام ارتباطی در عصر امویان با تأکید بر حکومت‌داری معاویه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(علیه السلام) و عضو گروه تربیتی اجتماعی پژوهشکده باقرالعلوم(علیه السلام)

10.22081/scs.2018.67389

چکیده

چهارده خلیفه اموی حدود نود سال به ‌عنوان حاکمان جامعه اسلامی بر مردم حکمرانی کردند. شناخت نظام ارتباطی که یک حکومت در ارتباط با مردم از آن استفاده می‌کند، ما را با نظام فکری مجموعه حاکمیت آشنا می‌کند. بر این اساس، مؤلف این مقاله با تکیه بر منابع تاریخی و با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، نظام ارتباطی امویان را با تأکید بر دوره معاویه بررسی کرده است. تأکید بر دوران معاویه از این جهت است که او علاوه بر اینکه تأثیرگذارترین خلیفه اموی بود، سیاست‌هایی را پایه‌ریزی کرد که در بسیاری موارد، تا اواخر دوران امویان باقی ماند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در یک تقسیم‌بندی، دو رویکرد «تخریبی» و «تثبیتی» را در نظام ارتباطی امویان می‌توان شناسایی کرد. در رویکرد تخریبی، هدف اصلی، سد آگاهی مردم به فضایل اهل‌بیت (ع) بود تا الگوگیری از آنان به فراموشی سپرده شود. ساخت احادیث جعلی و تهدید و شکنجه و قتل شیعیان، بستر الگوگیری از اهل‌بیت (ع) را از بین می‌برد. در رویکرد تثبیتی، معاویه با اسطوره‌سازی از خود، عثمان و شام؛ بایکوت خبری شامیان، حمایت از فرقه‌گرایی و سرگرم کردن مردم به امور باطل با استفاده از داستان‌سرایی و شعر، زمینه تثبیت حکومت خود را در نظام نوپای پیامبر (ص) فراهم کرد؛ تا حدی که معاویه خود را نه خلیفه رسول‌الله(ص)  بلکه خلیفه خدا می‌دانست.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار