امور اعتباری در توحیدگرایی و تفسیرگرایی: اعتباریات اجتماعی در اندیشه علامه طباطبایی ره

در میان فیلسوفان معاصر اسلامی، علامه محمدحسین طباطبایی، فیلسوفی است که در زمینه‌های ابداع موضوعات جدید، پرورش شاگرد و تألیف کتب فلسفی، فعالیت چشم‌گیری داشته است. نظریه اعتباریات، از ابتکارات علامه طباطبایی است که آن را در بستر سنت فکری اسلامی ـ ایرانی عرضه کرد. او این نظریه را نخستین‌بار در رسائل سبعه مطرح ساخت و سپس تبیین و تحلیل این نظریه را در آثاری چون رساله الانسان فی الدنیا، حاشیه بر کفایه، تفسیر المیزان و کتاب نهایة الحکمة آورد. در این راستا علامه طباطبایی نظریه اعتباریات را در حوزه‌های متعددی چون علم‌النفس، حرکت ارادی، معرفت‌شناسی، کلام، تفسیر، فلسفه سیاسی، فلسفه اجتماعی، معرفت‌شناسی اجتماعی، فلسفه حقوق، فلسفه فقه، انسان‌شناسی و اخلاق به کار گرفت. در این مقاله سعی شده است ضمن توجه به مبادی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی علامه طباطبایی، مفاهیم، اقسام و خاستگاه نظریه اعتباریات شرح داده شود.