تغییرات فرهنگی از منظر علامه طباطبایی ره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات اجتماعی حوزه و استادیار گروه جامعه شناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

2 کارشناسی ارشد فلسفه علوم اجتماعی از دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

10.22081/scs.2018.67379

چکیده

تغییرات فرهنگی، به معنای تغییر در عقاید، ارزش‌ها، هنجارها، سنن اجتماعی، آداب و رسوم، رفتارها و نمادها، مورد توجه اندیشمندان بسیاری قرار گرفته است. برخی محیط و تکنولوژی را عامل تغییرات فرهنگی شمرده‌اند و برخی دیگر، ساختارها، قدرت و اقتصاد را مورد توجه قرار داده‌اند. در این پژوهش برآنیم تا ماهیت، عوامل، ابزارها و سازکارهای تغییرات فرهنگی را از منظر علامه طباطبایی بازخوانی کنیم. روش این پژوهش تحلیلی است و مؤلف تلاش می‌کند مسائل مربوط را به آثار علامه عرضه، و پاسخ را بر مبنای علامه استخراج و تدوین کند. علامه انسان را نوع متوسط و نه نوع اخیر، و حداقل شامل سه نوع انسان طبیعی، اجتماعی و متمدن بالفطره می‌داند که با سه مدل تعاملی استخدام یک‌سویه، استخدام متقابل و تعامل مبتنی بر عدالت یا محبت، سه نوع فرهنگ را ایجاد کرده است. از منظر علامه، نخبگان، قدرت، ستیز اجتماعی، کجروی، اشاعه و علم، مهم‌ترین عوامل تغییرات فرهنگی هستند که با دو ابزار اقناع و تقلید و با سازکار تغییر در نیازها، اهداف و شیوه‌های تأمین آنها، تغییرات فرهنگی را ایجاد می‌کنند.

کلیدواژه‌ها