The Impact of Religious Background on Attitude Toward Religion During the COVID-19 Crisis

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD., Student, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran

2 Associate Professor, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran

3 M.A., Institute of Ethics and Education, Qom, Iran

10.22081/scs.2025.66822.1245

Abstract

The present study aimed to investigate the impact of religious background on attitudes toward religion during the COVID-19 crisis. This research employed a descriptive-analytical method of a correlational type. The statistical population consisted of individuals affected by the COVID-19 crisis in Iran, and the sample was selected through convenience sampling. Due to the absence of a standardized questionnaire for measuring attitudes toward religion in the domains of belief, emotion, and behavior, a researcher-made questionnaire with 17 items was utilized. Data were analyzed using SPSS software. The findings indicate that religious background influenced attitudes toward religion in the three domains of beliefs, emotions, and behaviors during the COVID-19 crisis. The greatest influence of religious background on attitudes toward religion was observed in the emotional domain (0.404), while the least was in the behavioral domain (0.267). Additionally, the correlation in the belief domain (0.395) was nearly equivalent to the increase in attitude. This finding implies that the increase in behavioral influence does not proportionally match the increase in beliefs and emotions.

Keywords


آذربایجانی، مسعود (۱۳۹۳). تهیه و ساخت آزمون جهتگیری مذهبی با تکیه بر اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آذربایجانی، مسعود (۱۳۹۰). روان‌شناسی دین از دیدگاه ویلیام جیمز. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آرگیل، مایکل (1395). روان‌شناسی و دین. ترجمه سجاد دهقان‌زاده. تهران: انتشارات پارسه.
الیس، آلبرت؛ مک لارن، کاترین (1392). رفتاردرمانی عقلانی هیجانی (راهنمای درمانگر). ترجمه مهرداد فیروزبخت. تهران: روان‌شناسی و هنر.
تاج‌بخش، غلامرضا (۱۳۹۹). واکاوی سبک نوین زندگی در عصر پساکرونا. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 10(35)، ص۳۴۰-۳۶۰.
تاج‌بخش، غلامرضا (۱۴۰۰). تحلیل داده‌بنیاد احساس ناامنی زنان در پاندمی کرونا. مطالعات زن و خانواده، 9(1)، ص۱۵۵-۱۸۱.
جان بزرگی، مسعود (۱۳۹۵ الف). درمان چندبُعدی معنوی: امکان تبیین پدیده‌های روانی (سلامتی و اختلال) با سازه‌های معنوی شخصیت براساس منابع دینی. روان‌شناسی بالینی و شخصیت، 14(2)، ص۱۷۳-۱۸۹.
جان بزرگی، مسعود (1395 ب). روان درمانگری چندبُعدی معنوی: فعال‌سازی عمل معنوی و اثربخشی آن بر مشکلات روان‌شناختی مراجعان مضطرب. پژوهشنامه روان‌شناسی اسلامی، 2(3)، ص 8-39.
جان‌بزرگی، مسعود (۱۳۹۸). درمان چندبُعدی معنوی: یک رویکرد خداسو برای مشاوره و روان درمانگری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسن‌زاده، رمضان (1390). روشهای تحقیق در علوم رفتاری. تهران: ساوالان.
حسینی بیدختی، محمدحسن؛ رحیمی، عبداله (1400). نقش معنویت خداسو در گرایش به دین در بحران (در دوران کرونا) و پایداری یا فروریزش گرایش در پسابحران، براساس آیات قرآن کریم. در: دومین کنفرانس دین، معنویت و کیفیت زندگی. جامعة المصطفی العالمیه.
دادستان، پریرخ؛ منصور، محمود (۱۴۰۰). روانشناسی ژنتیک(2)، از روان تحلیلگری تا رفتارشناسی. تهران: رشد.
دلاور، علی (۱۳۹۱). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
دورانت، ویل (1398). لذات فلسفه. ترجمه عباس زریاب خویی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
رفیعی شفیق، میترا؛ رجایی، علیرضا؛ جان بزرگی، مسعود (1401). تأثیر آموزش گروهی روان درمانگری چندبُعدی معنوی بر نشانگان استرس بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. سلامت اجتماعی، 9(2)، ص 13-22.
روحانی، مرتضی؛ جان‌بزرگی، مسعود؛ احدی، حسن؛ بلیاد، محمدرضا (۱۳۹۸). اثربخشی الگوی کوتاه‌مدت درمانگری چندبُعدی معنوی (SMP) بر افزایش بهزیستی روان‌شناختی مبتلایان به نشانگان افسردگی. پژوهشهای کاربردی روانشناختی (روان‌شناسی و علوم تربیتی)، 10(3)، ص45-27.
سالاری‌فر، محمدرضا؛ آذربایجانی، مسعود؛ کاویانی، محمد (1393). روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ تهران: سمت.
شریعتی، علی (1388). تاریخ و شناخت ادیان. تهران: شرکت سهامی انتشار.
شهابی‌زاده، فاطمه؛ ولی‌اله، فرزاد (1392). ارتباط دلبستگی ادراک شده دوران کودکی با مقابله مذهبی در بحران، با میانجی‌گری دلبستگی به خدا. پژوهشهای روانشناختی، 16(1)، ص84-106.
شیردل، الهام؛ حامی کارگر، فاطمه؛ حاکمی، محسن (۱۳۹۹). احساسات دینی و سازگاری خانواده با بحران کووید 19: مطالعۀ پدیدارشناسانه در استان سیستان و بلوچستان. مطالعات اجتماعی ایران، 14(4)، ص 159-183.
فروید، زیگموند (1392). آینده یک پندار. ترجمه هاشم رضی. تهران: آسیا.
فصیحی، امان‌الله (1389). تحلیل کارکردهای دین در جامعه سنّتی و مدرن. قم: انتشارات پژوهشکده باقرالعلوم†.
فلاح، محمدمهدی (۱۳۹۹). بحران کرونا: بستری برای بازنگری در مسئلۀ علم و دین از منظر دین عامیانه. جستارهای فلسفۀ دین، 9(1)، ص۵۷-۷۵.
مطلبی، مسعود؛ صالح، محمدمهدی (1399). کرونا و دینداری. مطالعات منافع ملی، 5(19)، ص 69-89.
مطهری، مرتضی (1376). مجموعه آثار. قم: صدرا، ج2.
ناصری، میلاد؛ کاوه، فرزانه؛ ربانی خوراسگانی، علی (1395). مطالعه چگونگی نگرش دانشجویان به دین، مدلی براساس نظریه زمینه‌ای (GT) مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه اصفهان. جامعهشناسی کاربردی، 27(64)، ص۷۹-۹۸.
ورعی، پیام؛ مؤمنی، خدامراد؛ مرادی، آسیه (۱۳۹۷). پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی براساس نگرش به دین و اظطراب مرگ در مردان سالمند مرکز نگهداری نمیه‌وقت شهر کرمانشاه. پژوهش در دین و سلامت، 4(2)، ص۵۴-۸۶.
Bentzen, J. (2020). In Crisis, We Pray: Religiosity and the COVID-19 Pandemic. London: Centre for Economic Policy Research.
Gecewicz, C. (2020). Few Americans say their house of worship is open, but a quarter say their faith has grown amid pandemic. Pew Research Center.
He, F., Deng, Y. & Li, W. (2020). Coronavirus disease 2019: What we know? J Med Virol, 92(7), p. 719-725.
Kowalczyk, O., Roszkowski, K., Montane, X., Pawliszak, W., Tylkowski, B. & Bajek, A. (2020). Religion and Faith Perception in a Pandemic of COVID‑19. Journal of Religion and Health, no. 59, p. 2671–2677.
Liu, J. & Liu, S. (2020). The management of coronavirus disease 2019 (COVID-19). J. Med Virol, 92(9), p. 1484-1490.
Onyeaka, H., Anumudu, C.K., Al-Sharify, Z.T., Egele-Godswill, E. & Mbaegbu, P. (2021). COVID-19 pandemic: A review of the global lockdown and its far-reaching effects. Sci Prog, 104(2), p.1-18.
World Health Organization (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19): situation report. URL= https://www.who.int/publications/m/item/situation-report---45