Explanation of a Religiosity Assessment Model Based on a Priority System

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Urmia University of Medical Sciences, Tabriz, Iran

2 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Farhangian University, Tehran, Iran

10.22081/scs.2024.66003.1217

Abstract

This study aims to explain a religiosity assessment model based on a priority system, conducted through qualitative content analysis. The research process began by elucidating the structure of religiosity from the perspective of Islamic thinkers and identifying the common components. These components were then systematically organized into a model centered on three main elements: belief, ethics, and rituals. The subordinate components were prioritized according to the precedence of belief over ethics and ethics over rituals, as well as other criteria for prioritization. According to the study, the structure of religiosity comprises its dimensions and indicators, prioritized as follows: the three dimensions of religiosity—belief, ethics, and rituals—are prioritized in that order. Rituals themselves are divided into three sections: social, worship, and individual, which are also prioritized in that sequence. The first rule in prioritizing the indicators of religiosity is to classify each one based on the three main components. Thus, if some indicators in religious sources were prioritized equally despite differing in status, their position was determined based on whether they pertain to belief, ethics, or rituals. In the next stage, the key components under each main element were also prioritized according to certain general and specific criteria mentioned in religious sources. Overall, within the belief component, the priorities are, in order: theology, eschatology, angels, divine books, prophethood, and Imamate. In the ethics component, the priorities are obedience, love, patience, justice, truthfulness, and sincerity. Within the ritual component, from a social perspective, the priorities are guardianship, benevolence, trustworthiness, fulfillment of promises, jihad, goodwill, and mutual support. Finally, within the rituals component from a worship perspective, the priorities are prayer, almsgiving, pilgrimage, and fasting.

Keywords

References

قرآن کریم.
آذربایجانی، مسعود (۱۳۸۷). مقیاس سنجش دینداری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آذربایجانی، مسعود؛ موسوی، مهدی (1387). درآمدی بر روانشناسی دین. تهران: انتشارات سمت.
آذربایجانی، مسعود (1382). تهیه و ساخت آزمون جهت‌گیری مذهبی با تکیه بر اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آذربایجانی، مسعود (1391). سنجش مفاهیم اخلاقی. اخلاق وحیانی، شماره2.
ابن ابی فراس، ورام (بی‌تا)، مجموعه ورام. قم: مکتبه فقیه.
برقى، احمد بن محمد بن خالد(1371ق). المحاسن. قم: دارالکتب الإسلامیة، ج1.
تمیمی، رقیه (1383). دین، دینداری و خدا از دیدگاه کانت. سروش اندیشه، شماره12، ص149-166.
حافظ‌نیا، محمدرضا (۱۳۷۷). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
حرّعاملی، محمد بن حسن (1403ق). وسایل الشیعه. تهران: کتابفروشی انتشارات اسلامیه، ج20-19.
خدایاری‌فرد، محمد و همکاران (1391). مبانی نظری و روش‌شناسی مقیاس‌های دینداری. تهران: انتشارات آوای نور.
خسروپناه، عبدالحسین (1383). ترابط دین و اخلاق از دیدگاه استاد مصباح. کتاب نقد، شماره۳۰، ص22-40.
خمینی، مصطفی (1385). مستند تحریر الوسیله. تهران: نشر آثار امام خمینی.
خویی، ابوالقاسم (1409ق). مبانی عروه الوثقی. قم: نشر لطفی، ج1.
دهخدا، علی اکبر (1373). لغت‌نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران، ج13.
سبحانی، جعفر (1378). رابطه دین و اخلاق (4)؛ حاکمیت دین بر اخلاق یا تقدم اخلاق بر دین. کلام اسلامی، شماره32، ص6-19.
سبحانی، جعفر (1391). رابطه اخلاق با علم فقه. درس‌هایی از مکتب اسلام، شماره 616، ص7-12.
سبزواری، محمد (1413ق). جامع الاخبار. قم: مؤسسه آل البیت‰.
شجاعی‌زند، علیرضا (1384). مدلی برای سنجش دینداری در ایران. جامعه‌شناسی ایران، 6(1)، ص34-66.
شمشیری، بابک (1386). نقدی روش‌شناسانه بر مقیاس‌های سنجش دینداری در ایران. روش‌شناسی علوم انسانی، شماره51، ص45-70
ضیائی‌فر، سعید (1389). گونه‌های تأثیر اخلاق در فقه و اجتهاد. فقه(کاوشی نو در فقه)، شماره64، ص166-202.
طباطبایی، سید محمدحسین (1353). قرآن در اسلام. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
طباطبایی، سید محمدحسین (1356). آموزش دین اسلام. قم: حوزه علمیه، جامعۀ مدسین حوزه علمیه.
طباطبایی، سید محمدحسین (1386). شیعه در اسلام. قم: بوستان کتاب.
فقیهی، علی‌نقی و همکاران (1385). بررسی الگوی دینداری از منظر قرآن و حدیث. اندیشه دینی، شماره19، ص41-70.
قدرتی، مهناز؛ مهریزی، محمد (1389). شاخص‌های دینداری. علوم حدیث، شماره۵۷، ص93-118.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیه، ج2.
لطف‌آبادی، حسین (۱۳۷۵). سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی و روانشناسی. تهران: انتشارات سمت.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ج1، 2، 4، 23، 25، 27، 70، 77 و 78.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۶۷). معارف قرآن. قم: مؤسسه در راه حق.
مطهری، مرتضی (1374). مجموعه آثار. تهران: صدرا، ج2.
مطهری، مرتضی (1375). فلسفه اخلاق. قم: انتشارات صدرا.
معین، محمد (1382). فرهنگ معین. تهران: انتشارات گلرنگ یکتا، ج1 - 2.
مکارم شیرازی، ناصر (1381). اخلاق در قرآن. قم: انتشارات نسل جوان، ج1.
نجفی، محمدحسین (1367). جواهر الکلام. تهران: دارالکتب الإسلامیه، ج31.
هیل، پیتر؛ هود، رالف (1390). معرفی مقیاس‌های دینی. ترجمه مسعود آذربایجانی و مهدی موسوی اصل. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
Glock, CY. & Stark, R. (1965). Religion and society in tension. Chicago: Rand McNally & co.
James, W. (1984). The varieties of religious experience. America, Panguin Books.

Files

Share

How to cite

Statistics