Examining the Factors and Contexts of Social Participation in Islamic Sources
Document Type : Original Article
Authors
1 Level four of Qom Seminary; Master of Muslim Social Science, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
10.22081/scs.2024.64627.1171
Abstract
The present study aims to examine the factors and contexts of social participation in Islamic sources. The research method is descriptive-analytical, and the results indicate that the creation of social participation is contingent upon fourteen factors and contexts: "public satisfaction," "public trust," "order," "security," "political freedom," "shared fundamental values," "social intercession," "perceived threat to interests," "justice," "transparency," "protection of public rights," "interaction between governance and observers," "negotiation with opponents," and "support for participants." Additionally, there is an inverse relationship between social participation and social changes. As social participation increases, adaptation also increases, reducing the possibility of social changes; conversely, as participation decreases, the possibility of social changes rises. According to the narrations of Amir al-Mu'minin (peace be upon him), the causes of social changes and the formation of revolutions include the expansion of dissatisfaction and the gap between the people and the governance, which may be real and based on oppression, or due to mismanagement and lack of transparency in communication with the people, leading to a decrease in participation. In other words, as dissatisfaction increases, the relationship between the people and the governance becomes negative, resulting in long-term social changes.
Keywords
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه. محمّد بن حسین رضی؛ شرح محمّد عبده؛ تخریج مصادر فاتن محمّد خلیل اللبون. بیروت: مؤسسة التّاریخ العربی، 1429ق.
آرون، ریمون (1390). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی. ترجمه باقر پرهام. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دهم.
آزاد ارمکی، تقی (1386). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام: از آغاز تا دوره معاصر. تهران: علم، چاپ دوم.
آذر، عادل؛ امیرخانی، طیبه (1397). بودجه‌ریزی عمومی: نهادهای بودجه‌ریزی و بودجه محلّی. تهران: سمت، چاپ سوم.
ابن‌شعبه حرّانی، حسن بن علی (1404ق). تحف العقول. تحقیق و تصحیح: علی‌اکبر غفّاری. قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم.
ابن فارس، ابوالحسین احمد (بی‌تا). معجم مقاییس اللغة. تحقیق و تصحیح: عبدالسّلام محمّد هارون. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
باتامور، بی‌تی (1392). نخبگان و جامعه. ترجمه علیرضا طیّب. تهران: پردیس دانش.
بیرو، آلن (1375). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه باقر ساروخانی. تهران: کیهان.
جوادی آملی، عبدالله (1389). جامعه در قرآن. قم: اسراء، چاپ سوم.
چلبی، مسعود (1382). جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظم اجتماعی. تهران: نشر نی، چاپ دوم.
حرّعاملی، محمد بن حسین (1409ق). وسائل الشّیعة. بیروت: آل‌البیت، ج5، 10.
دارمی، عبدالله بن عبدالرحمن (1421ق). سنن دارمی. تحقیق: حسین سلیم دارانی. ریاض: دارالمغنی.
دوورژه، موریس (1367). جامعه‌شناسی سیاسی. ترجمه ابوالفضل قاضی. تهران: دانشگاه تهران.
راش، مایکل (1383). جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: سمت، چاپ سوم.
طوسی، محمد بن محمد (1413ق). اخلاق ناصری. تهران: علمیه اسلامیه.
عالم، عبدالرحمن (1398). بنیادهای علم سیاست. تهران: نشر نی، چاپ سی و یکم.
غفاری، غلامرضا؛ نیازی، محسن (1386). جامعه‌شناسی مشارکت اجتماعی. تهران: نزدیک.
فارابی، محمد بن محمد (1995م). آراء أهل المدینه الفاضلة و مضاداتها. شرح علی بوملحم. بیروت: دار و مکتبة الهلال.
قاضی، سید ابوالفضل (1396). بایسته‌های حقوق اساسی. تهران: میزان، چاپ پنجاه و پنجم.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تحقیق و تصحیح: علی اکبر غفّاری و محمّد آخوندی. تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ج2، 5، 8.
کوئن، بروس (1391). مبانی جامعه‌شناسی. ترجمه و اقتباس: غلام‌عباس توسلی و رضا فاضل. تهران: سمت، چاپ بیست و چهارم.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ج72-71، 32،
20-23، 33.
20-23، 33.
محسنی، منوچهر (1396). بررسی در جامعه‌شناسی فرهنگی ایران. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مدرس وحید، احمد (بی‌تا). شرح نهج‌البلاغه. بی‌جا: بی‌نا، ج20.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1375). پیام امام امیرالمؤمنین(ع). تهران: دارالکتب الإسلامیة، ج10.
موسوی، میرطاهر (1391). درآمدی بر مشارکت اجتماعی. تهران: جامعه‌شناسان.
هاشمی خوئی، حبیب‌الله (1400ق). منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغه. تحقیق و تصحیح: ابراهیم میانجی. تهران: مکتبة الإسلامیة، چاپ چهارم، ج20.
هاشمی، سید محمد (1393). حقوق بشر و آزادی‌های اساسی. تهران: میزان، چاپ سوم.
)