ORIGINAL_ARTICLE
جذابیت در آیینه حکمت ، از حکمت اسلامی تا حکمت هنر اسلامی
مسئله «جذابیت» در هر فرآیند ارتباطی ، یکی از نخستین دغدغه های دو سوی ارتباط ، یعنی فرستنده و گیرنده پیام است . پیامی که واجد جذابیت باشد ، تضمین کننده استمرار ارتباط و شکل گیری ارتباطی اثر گذار خواهد بود . هر دینی مبتنی بر مبانی اندیشه ای خود ، نظام ارتباطی خاصی را برمی گزیند و به تبع آن ، شیوه ها و اهداف خاص در انتقال پیام تعیین می شود . از این رو ماهیت و الگوی جذابیت در پیام رسانی در هر نظام ارتباطی ، متفاوت است و بسته به مبانی اندیشه ای آن می توان تبیین کرد. در مقاله حاضر تلاش شده است به مدد روش تحلیلی توصیفی و با گزینش مبنای حکمت اسلامی ، در بخش نخست ماهیت جذابیت تعیین گردد . و در بخش دوم نیز مبانی هنر دینی در قالب عناصر و روابط الگوی جذابیت مبتنی بر حکمت اسلامی و حکمت هنر اسلامی بازسازی شده است . هنرمند ، اثر هنری و مخاطب ، سه عنصر محوری این الگو هستند. نتایج پژوهش ، حاکی از آن است که ماهیت جذابیت ، وصول به زیبایی و ادراک آن است ، بنابراین امری متغیر و دارای مراتب متفاوت است . به طور خاص در پیام رسانی هنری ـ دینی ، به میزانی که هنرمند بتواند مراتب بالاتری از زیبایی را در قالب امر محسوس به نمایش بگذارد ، ا ثرش جذابیت بیشتری خواهد داشت در مقابل ، مخاطب نیزبه نسبت سعه وجودی خود ، به میزانی که بتواند زیبایی حاصل از اثر هنری را ادراک کند ، لذت بیشتری خواهد برد و در نتیجه ، پیام برای او جذاب خواهد بود . در این میان ، نوع مدینه ، اعم از فاضله یا غیر فاضله ، یکی از علل مهم زمینه ساز در چگونگی و نوع خلق اثر هنری و ادراک آن است
https://gnoe.bou.ac.ir/article_67373_dd900304087bf25f7b2115657c619045.pdf
2017-09-23
1
26
10.22081/scs.2017.67373
جذابیت
پیام رسانی هنری ـ دینی
مدینه فاضله و غیر فاضله
مراتب نفس انسانی
سیدمحمد حسین
هاشمیان
1
دانشیار گروه فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام قم
LEAD_AUTHOR
حوریه
بزرگی
2
دانشجوی دکتری رشته علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
الگویی مطلوب از شاخص های سنجش امور فرهنگی در رسانه ملی
شناخت و ارزیابی دقیق و کمی از وضعیت موجود فرهنگ و برآورد میزان تغییر و تحولات آن، از ضرور تهای مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی به شمار می رود که نیازمند الگویی جامع و منطقی از شاخصهای فرهنگی است. نظر به اهمیت الگو در تعیین و طبقه بندی شاخصها و نیز نارسایی های قابل توجه در الگوهای رایج، مقاله حاضر برگرفته از تحقیقی است که در این زمینه به انجام رسیده است. به جهت پیچیدگیهای فرهنگ و نیز بستگی تام موضوع با مبانی نظری، در تحقیق یاد شده، ابتدا مبانی فلسفی، انسان شناختی و جامعه شناختی و همچنین شاخصهای رایج فرهنگی بررسی شده سپس با استفاده از آرای صاحب نظران این حوزه و مبتنی بر روش نظام گرا،الگویی جامع در سه بخش کلی «امور فرهنگی» ، «فعالیتهای فرهنگی» و «مقدورات فرهنگی» برای سه سطح توسعه، کلان و خرد طراحی شده است. به دلیل گستردگی این الگو، در نوشته حاضر، پس از بیان مقدمات و مبانی لازم، تنها به تبیین امور فرهنگی به عنوان اصلی ترین بخش فرهنگ بسنده شده و در این خصوص، مؤلفه های مناسبی برای سطوح توسعه و کلان جامعه و نیز برای سطح خرد جهت سنجش ویژگیهای فرهنگی افراد، خانواده ها و سازمانها طرح شده است. قابل یادآوری است که برای مؤلفه های یاد شده مصادیقی بارز و قابل ارزیابی از شاخصها بیان شده و در پایان نیز با توجه به اقتضائات خاص رسانه ملی، بهره گیری از الگوی مذکور در رسانه بحث شده است.
https://gnoe.bou.ac.ir/article_67374_e9f9e6a3fade2b2bbe5d16a7640d6944.pdf
2017-09-23
27
62
10.22081/scs.2017.67374
فرهنگ
رسانه ملی
شاخصهای فرهنگی
الگوی مطلوب شاخصهای فرهنگی
محمد
سلیمی
1
دانش آموخته دکترای مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
LEAD_AUTHOR
سیدرضا
صالحی امیری
2
عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی اندیشه تمدن ساز شهید شهید سیدمحمدباقر صدر
اندیشه های تابناک شهید سید محمد باقر صدر به رغم انتشار و ترجمه مهجور مانده و اندیشه نظام مند و نظام ساز ایشان درخور توجه ویژه و بهره گیری بیشتر است. ایشان از متن منابع دینی به ارائه نظریه استخلاف مبادرت کرده و برای فکر و اراده آدمی جایگاه ویژه قائل بوده و تحقق قانونمداری و سنت های الهی را تحت عنوان سنت های موضوعی بر پایه خواست و اراده انسانی تبیین کرده و نسخه دینی را تنها نسخه برای حل مسائل پیش روی بشر می داند. در این مقال تلاش شده موقعیت فکر و اراده فرد در شکل گیری و تحول اجتماع و ارتباط آن با سنن الهی از منظر صدر مورد واکاوی قرار گیرد.
https://gnoe.bou.ac.ir/article_67375_bad5965114031f556e7681e5757fdce7.pdf
2017-09-23
63
88
10.22081/scs.2017.67375
فکر
اراده
حب ذات
جهت دهی دین
اصالت اجتماعی
استخلاف
روابط و مناسبات افراد
مصالح شخصی و اجتماعی
ارزشهای فردی و ارزشهای اجتماعی
نمونه آرمانی
تمدن سازی
حسن
خیری
1
عضو هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات اجتماعی حوزه و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی رابطه ارزیابی دانش آموزان از عملکرد مبلغان روحانی مدارس و نگرش آنان نسبت به روحانیت
هدف این مقاله بررسی رابطه دانشدینی، وضعیتظاهری، شیوه و محتوای سخن مبلغان روحانی مدارس و نحوه نگرش دانش آموزان نسبت به روحانیت است. این تحقیق با روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه اجرا شده است. جمعیت آماری، شامل دانش آموزان دبیرستانی استان چهارمحال و بختیاری، حجم نمونهآماری 352 نفر و روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای است. براساس یافته های پژوهش 79 درصد پاسخگویان دانش دینی مبلغان را بالا می دانند، 7/74 درصد وضعیت ظاهری، 6/73 درصد شیوه صحبت و 3/71 درصد محتوای صحبت مبلغان را مناسب ارزیابی کرده اند. تفاوت معناداری بین ارزیابی پاسخگویان از دانش دینی، وضعیت ظاهری، شیوه و محتوای سخن مبلغان برحسب جنسیت، سال تحصیلی و رشته تحصیلی وجود دارد. میانگین نگرش دانش آموزان نسبت به روحانیت قبل از حضور مبلغان 2/10 و بعد از حضور مبلغان 4/13 است، لذا حضور مبلغان توانسته 2/3 نمره میانگین نگرش دانش آموزان را تغییر مثبت دهد، همچنین دانش دینی، وضعیت ظاهری و شیوه و محتوای صحبت مبلغان رابطه مثبت با نگرش دانش آموزان نسبت به روحانیت دارد.
https://gnoe.bou.ac.ir/article_67376_542f53623adc4ab13803f22b96bd2c2b.pdf
2017-09-23
89
110
10.22081/scs.2017.67376
مبلّغان مدارس
نگرش
روحانیت
دانش دینی
وضعیت ظاهری
شیوه و محتوای صحبت
نعمت الله
کرم الهی
1
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
LEAD_AUTHOR
حبیب الله
اسداللهی
2
کارشناس ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بازسازی رابطه فرهنگ و سیاستگذاری مبتنی بر حکمت صدرایی
هدف این تحقیق ارائهی چارچوبی هستی شناختی برای سیاستگذاری در حوزه فرهنگ تحت عنوان «تحولِ فرهنگیِ معرفتی» است. بدین معنا که چگونه سیاست، اقتصاد و اجتماع با رویکردی فرهنگی و مبتنی بر معرفت، متحول میشود. این مقاله همانند متفکران قارهای قائل به تقدم معرفت فرهنگی بر علوم طبیعی و معرفت تجربی است اما بر اساس حکمت صدرایی به تقدم معرفت عقلی بر فرهنگ نیز تأکید دارد. بدین ترتیب معرفت فرهنگی میان دو نوع معرفت قرارگرفته است که خصلتهای دوگانهای را برای آن به وجود میآورد. این خصائص دوگانه و متناقض نما، بسیاری از اندیشمندان قارهای و تجربهگرا را سرگردان نموده است اما در حکمت صدرایی با توجه به نظریهی «خیال»، میتوان فرهنگ را با خصلتهای دوگانهای تشریح نمود و قائل به ارادهای حقیقی برای انسان بر طبق «حرکت جوهری» بود. رویکرد مختار این متن، تحول فرهنگیِ معرفتی است که در مقابل رویکردهای صرفاً فرهنگی یا صرفاً معرفتی و رویکردهایی که فرهنگ را تابع اقتصاد و سیاست و اجتماع یا مستقل از آنها میدانند، متمایز میکند. درنهایت اصولی برای تحول در عرصهی فرهنگی مطرح شده است.
https://gnoe.bou.ac.ir/article_67377_4cba833a0935159a19eaec374c0d1b3b.pdf
2017-09-23
111
134
10.22081/scs.2017.67377
فرهنگ
فلسفه
معرفت فرهنگی
سیاستگذاری
حکمت صدرایی
نظریه خیال
تحول
سیدمحمدعلی
غمامی
1
دکترای فرهنگ و ارتباطات
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ملاحظاتی نظری در باب جامعهشناسی نهاد مسجد؛ ضرورت کاربست الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت برای فهم نهاد مسجد در جامعه ایران
این مقاله با برجستهساختن اهمیت تاریخی نهاد مسجد در فضای عمومی جامعه ایران و با تأکید بر نقش مهم این نهاد در تحولات سیاسی منجرشونده به انقلاب سال 1357، ادعا میکند که در زمینه مطالعات جامعهشناختی نهاد مسجد، خلاء جدی وجود دارد. بر همین اساس، پرسش اصلی مقاله چنین است: چارچوب نظری مناسب برای مطالعه و تحلیل نهاد مسجد بهطور خاص، و فضای عمومی جامعه ایران بهطورعام، کدام است؟ در ادامه، مقاله با مروری بر ادبیات تحقیقاتی انگلیسیزبان درباره نقش نهاد مسجد در انقلاب ایران، نشان میدهد که پیشفرضهای این مطالعات درباره نهادهای مذهبی جامعه ایران، متأثر از نظریههای غالب توسعه غربی و بهویژه، چارچوبهای نظری «مدرنیزاسیون» و «ایدئولوژیک» هستند. سپس، مقاله با واکاوی نسبت میان نظریه اجتماعی و نظریه توسعه، بحث میکند که میراث گفتمان «استعمار»، نه تنها به جریان اصلی نظریه اجتماعی شکل بخشیده است، بلکه بر نظریههای توسعه نیز سایه میافکند و آنها را از فهمِ انضمامی ـ تاریخیِ جوامعی که در تکاپوی ِتوسعه غیرغربی هستند، باز میدارد. این مقاله، استدلال میکند که هرگونه تلاش برای خروج از ناکارآمدیِ نظریههای توسعه رایج در فهم تحولاتِ فضای عمومی جوامع مسلمان و دستیابی به الگویی اسلامی ـ ایرانی برای پیشرفت، نیازمند: الف) شناخت نظریههای توسعه غربی و برقراری گفتوگویی انتقادی با آنها؛ ب) تمرکز بر نهادها و ظرفیتهای مذهبی، فرهنگی و اجتماعیِ بومی است. مقاله پس از برشمردن برخی ویژگیهای نظریِ الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، پیشنهاد میکند که در چارچوب مفهومی چنین الگوی جایگزینی، پیشفرضهای رایج درباره نهاد مسجد در ایران که متأثر از گفتمانهای مسلط توسعه غربی هستند، میتوانند اصلاح گردند و از این رهگذر، به ما در مطالعه جامعهشناختیِ انضمامی ـ تاریخی این نهاد یاری رسانند.
https://gnoe.bou.ac.ir/article_67378_cbeeaab7539132fa39e7f6398eb45916.pdf
2017-09-23
135
160
10.22081/scs.2017.67378
مسجد
الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت
جامعه ایران
سهیلا
صادقی
1
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی تهران
LEAD_AUTHOR
پویا
دریس
2
دانشجوی دکتری دانشکده علوم اجتماعی تهران
AUTHOR